Grupy religijne działające w parafii – Krzysztof Więch 2005 r.

Proboszcz z nadania biskupa ordynariusza jest tą osobą, na której spoczywa odpowiedzialność za właściwe funkcjonowanie parafii. W wypełnianiu powierzonych mu zadań wspierają go wikary, katecheci osoby zakonne i świeckie. Sobór Watykański II i papieże drugiej połowy XX w. – bł. Jan XXIII, Paweł VI, Jan Paweł II, na nowo spojrzeli na rolę świeckich w życiu Kościoła Powszechnego i partykularnego, widząc dla nich wiele zadań do spełnienia. Paweł VI w Adhortacji Apostolskiej zatytułowanej Evangelii nuntiandi w numerze 73 pisał na temat: „Świeccy mogą czuć się powołani do współdziałania ze swoimi pasterzami w służbie dla wspólnoty kościelnej, dla jej wzrostu i żywotności, jakich im Pan udzielił”¹. Na terenie parafii Iskrzynia działało osiem grup religijnych, które swoją działalnością ubogacały życie religijne i intelektualne tej wspólnoty. Były to: Duszpasterska Rada Parafialna, zespół synodalny, chór parafialny, schola parafialna, Akcja Katolicka, Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży, oaza, róże różańcowe².

Duszpasterska Rada Parafialna

Jej początki sięgają dnia 6 lipca 1987 r. r., kiedy to ówczesny proboszcz ks. Cz. Jaworski ogłosił jej powstanie, podczas odczytanych ogłoszeń parafialnych po niedzielnych mszach św. Wspomniana rada działała początkowo przez okres jednego roku. Był to okres próbny. W jej skład weszło 27 osób, czyli prawie wszyscy członkowie Społecznego Komitetu Budowy Kościoła. Wymienione osoby odbyły pierwsze spotkanie w dniu 13 lipca 1987 r. po mszy św., obradom przewodniczył miejscowy proboszcz³. Kolejne spotkania odbywały się raz w miesiącu, zawsze w niedziele, po Mszy św. o godz.10.15 czyli „ sumie „. Czasami z różnych względów był to inny dzień tygodnia, np. sobota. Dla przykładu takie spotkanie miało miejsce 13 lipca 1997 r.⁴ Podczas zebrań członkowie rady omawiali sprawy i problemy związane z życiem parafii. Takie jak: duszpasterstwo, działalność charytatywna, zbieranie funduszów na upiększanie wystroju wnętrza kościoła, komisyjne liczenie niedzielnej tacy. Aktualnie Duszpasterska Rada Duszpasterska liczy 30 osób ⁵.

Zespół Synodalny

Kościół Powszechny szuka dróg i sposobów w dotarciu z Ewangelią do współczesnego człowieka. Ten sam cel mają Kościoły lokalne. W roku 1994 na terenie Polski odbywał się Synod Plenarny, a od 7 października 1995 r. Synod Archidiecezji Przemyskiej⁶. W pracach synodu było zaangażowane duchowieństwo oraz osoby świeckie. Na apel biskupów zaczęły powstawać parafialne zespoły synodalne. Ówczesny proboszcz – ks. Cz. Jaworski – w dniu 6 marca 1994 r. zachęcił wiernych z ambony do założenia takiego zespołu oraz do aktywnego udziału w jego pracach⁷. Pierwsze spotkanie zespołu synodalnego na terenie parafii Iskrzynia odbyło się w niewielkim gronie 12 osób w dniu 24 kwietnia 1994, po mszy św. o godz. 16⁰⁰. Jako cel postawiło sobie pogłębienie nauki Kościoła i znajomości Pisma św.⁸. Spotkania omawianej grupy religijnej odbywały się regularnie, raz w miesiącu. Z ksiąg ogłoszeń parafialnych można ponadto dowiedzieć się, że zespół pracował w różne dni tygodnia⁹. Działalność apostolstwa ludzi świeckich i zespołów synodalnych została zauważona i doceniona przez papieża Jana Pawła II. Wyraził to w przemówieniu skierowanym do uczestników pielgrzymki archidiecezji przemyskiej, w dniu 18 czerwca 1998 r. „Z radością dowiaduję się, że w naszej archidiecezji ożywia się apostolstwo ludzi świeckich. Znajduje to wyraz w dużym zaangażowaniu się w pracę Synodu Diecezjalnego, poprzez który pragniecie ubogacić wiarę i poznawać naukę Kościoła w konkrecie współczesnych i lokalnych warunków. Słyszę, że w parafiach pracują zespoły synodalne, które podejmują ważne zagadnienia religijne […]. Aktywne włączanie się w prace Synodu pomoże wam lepiej zrozumieć, przeżyć i ubogacić waszą wiarę we wspólnocie Kościoła”¹⁰

Chór dziecięcy „Schola”

Początki scholi sięgają 1984 r. Wówczas grupa dziewcząt z klas IV – VIII z Iskrzyni „wpadła” na pomysł, aby uświetnić swoim śpiewem uroczystość pierwszokomunijną, która miała miejsce w dniu 20 maja 1984 r. Po otrzymaniu zgody od ks. Cz. Jaworskiego podjęły w jednym z domów prywatnych próby śpiewu. Pieczę nad grupą liczącą 12 osób pełnił organista pracujący w kaplicy, a później w nowo powstałym kościele w Iskrzyni¹¹. W święta Bożego Narodzenia (25.12.1986 r.) tej funkcji podjęła się Małgorzata Biedka, którą pełni do dnia dzisiejszego. Schola pod opieką nowej organistki odbywała regularne próby w kościele dolnym¹². Proboszcz parafii w ogłoszeniach parafialnych podawanych po mszach św. zapraszał dziewczęta na próbę śpiewu. Zwykle spotkania miały miejsce w piątki¹³, niekiedy był to inny dzień tygodnia¹⁴. Skład zespołu zmieniał się wielokrotnie, a działo się to prawie, co cztery lata. W maju 2005 r. zespół stanowił 36 dziewczynek śpiewających na dwa głosy. Wśród wielu ważnych wydarzeń trzeba wymienić udział we Mszy beatyfikacyjnej (02.06.1991 r.) bpa J.S. Pelczara w Rzeszowie oraz Mszy kanonizacyjnej (10.06.1997 r.) Jana z Dukli w Krośnie. Schola parafialna z Iskrzyni zaśpiewała w zespole chórów połączonych. Obu uroczystościom przewodniczył papież Jan Paweł II¹⁵

Chór parafialny

W dniu 24 listopada 1991 r., w Niedzielą Chrystusa Króla, miejscowy proboszcz ks. Cz. Jaworski ogłosił przyjęcia do chóru parafialnego¹⁶. Na pierwsze spotkanie (25.11.1991 r.) zgłosiła się spora grupa kobiet i mężczyzn. Organistka Małgorzata Biedka po przesłuchaniach wyłoniła 38 osób, które podzieliła na cztery głosy: sopran, tenor, alt i bas. Miesiąc prób zaowocował występem przed własną „publicznością”, podczas Mszy św. Pasterki – 24 grudnia 1991. Generalnie próby chóru odbywały się raz w tygodniu, we wtorki, po mszy św. wieczornej¹⁷. Związał się on trwale ze społecznością Iskrzyni. Uświetniał swoimi występami ważniejsze uroczystości i wydarzenia społeczno – religijne, które miały miejsce na terenie parafii i nie tylko. Wśród wielu występów jeden wydaje się najważniejszy, to msza św. kanonizacyjna św. Jana z Dukli (10.06.1997).Przewodniczył jej papież Jan Paweł II na lotnisku w Krośnie¹⁸. Z informacji, które udzieliła mi M. Biedka – dyrygentka chóru, wynika, że chór liczył 38 osób. W 1999 r. wobec braku chętnych chór zakończył swoją działalność¹⁹.

Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży

Stowarzyszenie wzięło swój początek w Akcji Katolickiej powołanej do istnienia przez papieża Piusa XI w 1928 r. Stawiało sobie za cel odnowę życia religijnego we wszystkich dziedzinach życia. W Polsce KSM oficjalnie podjął działalność w 1930 r. włączając w swoje szeregi istniejące wcześniej Stowarzyszenie Młodzieży Polskiej Udzielało się aktywnie na polu religijnym, kulturalno – oświatowym, charytatywnym i społeczno – patriotycznym. W okresie okupacji niemieckiej działało w ukryciu, ponosząc duże straty w szeregach swoich członków. W 1949 r. zostało rozwiązane aby nie prowokować władz komunistycznych do aresztowań i sankcji administracyjnych wobec członków stowarzyszenia²⁰.Upadek władz komunistycznych w 1989 r. spowodował, że organizacja ta mogła wreszcie normalnie funkcjonować. Zezwoliła jej na to ustawa z dnia 17 maja 1989 r.²¹. Dziś KSM działa w wielu diecezjach i parafiach, również w Iskrzyni. z uzyskanych informacji dowiadujemy się, że we wspomnianej miejscowości opisywane stowarzyszenie zaczęło gromadzić młodzież od 1997 r. Pierwszym opiekunem kościelnym był ks. Cz. Jaworski, a świeckim Gustaw Inglot. Grupa liczyła 15 osób a obecnie 10 osób. Do ich grona należy młodzież gimnazjalna, szkół średnich i studenci²². Spotykania odbywały się w czwartki po Mszy św. wieczornej²³.

Oaza – Ruch „Światło – Życia”

Oaza jest jednym z ruchów odnowy Kościoła katolickiego, który pojawił się na przełomie lat 50 i 60-tych ubiegłego stulecia. Działa zgodnie ze wskazówkami Soboru Watykańskiego II. W swoich szeregach gromadzi ludzi różnego wieku i stanu. Poprzez odpowiednią formacje wychowuje dojrzałych chrześcijan i służy odnowie Kościoła poprzez przekształcenie parafii we wspólnoty wspólnot. Ruch „Światło – Życie” został zapoczątkowany przez ks. F. Blachnickiego w 1954 r.²⁴ Był to czas prześladowań Kościoła przez władze komunistyczne, które uniemożliwiały legalne funkcjonowanie organizacji religijnych. Przed 1976 r. ruch był znany jako „Ruch oazowy” lub „Ruch Żywego Kościoła”. Jego twórca, jest dziś kandydatem na ołtarze²⁵. W dniu 17 maja 1989 r. ruch uzyskał osobowość prawną i swobodę działania na terenie Polski. W parafii Iskrzynia „Ruch oazowy” zaczął funkcjonować od 21 listopada 1985 r. Inicjatorem był ks. Cz. Jaworski, proboszcz a pierwszym animatorką Dorota Gierlach. Grupa zaś liczyła 26 osób²⁶. Młodzież spotykała się w różne dni tygodnia. Najczęściej była to niedziela²⁷ lub inny dzień²⁸. W chwili obecnej Oaza w parafii Iskrzynia liczy 30 osób²⁹.

Róże różańcowe

Różaniec święty- modlitwa ukochana przez Matkę Bożą, świętych Pańskich i lud Boży. W ciągu wieków Boża Opatrzność wielokrotnie potwierdzała jej wartość i skuteczność. Wymownymi znakami, przez które przemawiał Bóg były objawienia w Lourdes (Francja), 1858 r. we Fatimie (Portugalia) 1917 r. a w Polsce (Gietrzwałd) 1877 r.³⁰. Rodowód tej modlitwy sięga korzeniami średniowiecza, gdyż w tym okresie została ona rozpowszechniona przez dominikanów i franciszkanów, najpierw we Włoszech i Francji a później w całej Europie³¹. Wersję modlitewną składającą się z trzech części i piętnastu tajemnic zatwierdził w 1569 r. specjalnym dokumentem papieskim Consueverunt Romani Pontifices, papież, św. Pius V. Pod koniec XIX w. (1883 r.), papież Leon XIII zatwierdził nabożeństwo różańcowe. W dniu 16 października 2002 r. Jan Paweł II wprowadził do różańca kolejną część – część światła. Rozważamy w niej wydarzenia z publicznej działalności Chrystusa. Ważną rolę w propagowaniu modlitwy różańcowej i w tworzeniu kół Żywego Różańca spełniała Maria Paulina Jaricot, mieszkająca we Francji. Od 1826 r. zaczęła ona organizować piętnastki różańcowe, czyli pierwsze grupy Żywego Różańca. Ich celem było odmawianie modlitwy w łączności z innymi i w sposób zorganizowany. Ta forma modlitwy przyjęła niedługo na terenie Polski³². Do czasu powstania parafii mieszkańcy Iskrzyni należeli do kół różańcowych w parafii Krościenko Wyżne. Po powstaniu parafii w Iskrzyni jej członkowie gromadzili się w pierwszą niedzielę miesiąca na zmianę tajemnic różańcowych, starsi po Mszy św. o godz. 9⁴⁵ a młodzież o godz. 17⁰⁰ (1985 r.)³³. Dziesięć lat później zmiana tajemnic różańcowych miała miejsce po nabożeństwie o godz. 15^30 34. W roku powstania parafii było 13 kół różańcowych. Pięć nosiło imię Matki Bożej a osiem świętych Pańskich. O ich liczbie i nazwach poszczególnych kół dowiadujemy się z „Księgi ogłoszeń parafialnych”. Miejscowy proboszcz zapowiadał, które różańcowe grupy modlitewne miały trzymać zapalone świece podczas nabożeństw październikowych lub adorować Najświętszego Sakrament podczas Triduum Paschalnego. Według danych, przekazanych przez ks. K. Kwiecińskiego (czerwiec 2005 r.), w parafii istniało 21 Róż różańcowych tworzonych przez dzieci, młodzież, KSM, matki i ojców rodzin³⁵¹⁹. Zmarły niedawno Ojca św. Jan Paweł II, bardzo cenił sobie modlitwę różańcową. Na jednej z audiencji dla Polaków tak wypowiedział się na jej temat: „Cieszę się że rozwija się ruch modlitwy maryjnej w grupach Żywego Różańca. Zachęcam wszystkich do tej modlitwy: dzieci i młodzież, ludzi starszych i chorych. Różaniec jest modlitwą, której nieustannie potrzebuje Kościół i każdy z nas. Powiem wam, że jest to modlitwa, którą bardzo ukochałem i proszę was, pamiętajcie o mnie, gdy będziecie odmawiać różaniec”³⁶.

Akcja Katolicka

Jest publicznym stowarzyszeniem wiernych powołanym do istnienia przez papieża Piusa XI w 1928 r.. Jej początki sięgają papieża św. Piusa X, który zwijający się ruch apostolstwa świeckich nazwał chrześcijańską akcją ludową lub akcją katolicką. Właściwy kształt i ramy prawno-organizacyjne nadał jej jednak papież Pius XI. Zawarł to dwóch dokumentach, tj. w encyklice Ubi arcano z 23 grudnia 1922 r. i w liście Quae nobis z 13 listopada 1928 r. W okresie międzywojennym była organizacją katolicką prężnie działającą na całym świecie. W Polsce działała już w pierwszej połowie lat 20-tych XX w. Duże zasługi w rozwoju i umocnieniu organizacji w różnych kręgach polskiego społeczeństwa mieli kardynałowie: A. Hlond, A. Kakowski, A. Sapieha i biskup A. Szeptycki. Lata II wojny światowej a później komunizmu w krajach Europy Środkowej i Wschodniej przyczyniły się do zaprzestania oficjalnej działalności tej organizacji. Zmiany polityczne na przełomie lat 80 i 90-tych XX w. pozwoliły na reaktywację tej organizacji. W Polsce wznowiła swoja działalność w 1996 r. na prośbę papieża Jana Pawła II³⁷.W parafii Iskrzynia Akcja Katolicka działa od 18 lutego 2002r. W tym dniu miało miejsce pierwsze spotkanie, podczas którego Zygmunt Sanocki – osoba odpowiedzialna za powoływanie nowych oddziałów na terenie archiprezbiteratu krośnieńskiego- przedstawiła założenia i cele stowarzyszenia³⁸. We wrześniu tego samego roku wybrano poprzez głosowanie zarząd na czele którego stoi Marta Haręzga. Arcybiskup J. Michalik specjalnym dekretem z dnia 23 listopada 2003 r. ustanowił oddział Akcji Katolickiej w Iskrzynia a jego Parafialnym Asystentem został ks. K. Kwieciński.³⁹ Grupa liczy 8 członków a spotkania odbywają się raz w miesiącu. Podczas spotkań wspólnie się modlą, pogłębiają znajomość Pisma św., dokumentów kościelnych, pomagają proboszczowi podczas nabożeństw. Ponadto organizują pomoc na biednych i potrzebujących.⁴⁰

1 Paweł VI, Adhort. Apost. Evangelii Nuntiandi, 73.

2 Relacja ustna K. Kwiecińskiego, Iskrzynia 25. 02. 2005.

3 API, br. sygn., Księga ogłoszeń parafialnych, t 1,(13.07.1987), [b. n. s.]; Relacja ustna T. Frydrycha, Iskrzynia 27.06.2005 r.; Relacja ustna Marty Haręzgi, Iskrzynia 30.06.2005 r.

4 Tamże, t. 4, (13.06.1997), [b. n. s.].

5 Relacja ustna Cz. Jaworskiego ,Tuczempy 1.07.2005 r.; Relacja ustna K. Kwiecińskiego, Iskrzynia 30.06.2005 r.; Relacja ustna M. Haręzgi, Iskrzynia 30.06.2005 r.

6 API, br. sygn., Ogłoszenia (parafialne), t 4, (01.10.1995), [b. n. s.]; Relacja ustna K .Kwiecińskiego 30.06.2005 r.

7 API, br. sygn., Ogłoszenia (parafialne), t. 3. (06.03.1994), [b. n. s.].

8 Tamże, t.3, (24.04.1994),[b. n. s.]; Relacja ustna M. Haręzgi, Iskrzynia 30.06.2005 r.

9 Tamże, t.3, (07.05.1995), spotkanie zaplanowano na czwartek; Tamże, t. 4, (10.12.1995), spotkanie zaplanowano na poniedziałek; Tamże, t. 4, (16.05.1999), spotkanie zaplanowano na środę.

10 www.vatican.va/holy father/John Paul II, oficjalna strona Watykanu, s. 2.

11 Relacja ustna M. Biedka, Iskrzynia, 30.06.2005 r.

12 J. Lorens, Iskrzynia …, t. 1, s. 243; Relacja ustna M. Biedki, Iskrzynia 30. 06.2005 r.

13 API,br.sygn., Ogłoszenia (parafialne), t. 3, (03.03.1985); t. 4, (15.03.1998), [b. n. s.].

14 Tamże, t. 4, (15.03.1998), [b. n. s.].

15 Relacja ustna M. Biedka, Iskrzynia, 30. 06.2005.

16 API, br. sygn., Księga ogłoszeń parafialnych Iskrzynia, t. 2, (24.11.1991), [b. n. s.].

17 Tamże, t. 2,(23.08.1992); t. 4, (09.08.1998), [b. n. s.]; Relacja ustna M. Biedki, Iskrzynia 30.06.2005 r.

18 J. Lorens, Iskrzynia …, t. 1, s. 242, t. 2, s. 123.; Relacja ustna M. Biedki, Iskrzynia 30.06.2005 r.

19 Relacja ustna M. Biedka, Iskrzynia, 30.06.2005.

20 T. Biedroń, Katolickie stowarzyszenia-młodzieży w: Encyklopedia Katolicka, (dalej cyt. EK ), k.1112-1127; Z.Skierczyński, KSM w: EK, k.1117-1120, t.8, Lublin 2000.

21 Dz. Ust. ,Nr 29,poz.154 z późniejszymi zmianami z 1989 r.

22 Relacja ustna K. Kielar, Iskrzynia 30.06.2005 r.

23 Relacja ustna K. Kielar, Iskrzynia 30.06.2005 r.; API, br. sygn., Ogłoszenia parafialne, t. 4, (29. 03.1998),[b.n.s.].

24 Encyklopedia PWN , red. B. Kaczorowski, t. 9, Warszawa 2003, s.207-209.

25 www.oaza.pl, oficjalna strona internetowa Ruchu „Światło – Życie”

26 API, br. sygn., Księga ogłoszeń parafialnych Iskrzynia, t. 1, (17.11.1985), [b. n. s.]; Relacja ustna K. Kielar, Iskrzynia 30.06.2005 r.

27 Tamże, t. 1, (14.12.1986), [b. n. s.].

28 Tamże, t. 1, (20.12.1987), (17.01.1988),[b. n. s.],Tamże; t. 3, (11.09.1994),[ b. n. s.].

29 ^Relacja ustna K. Kwiecińskiego, Iskrzynia 1.07.2005 r.

30 K. Zimończyk, Czas serca, 2004, nr 5 (72), rok XIV, s. 4 –5.

31 J. Kopeć, Droga Krzyżowa. Dzieje nabożeństwa i antologie tekstów, Poznań 1975 r., s.6.

32 www.rozaniec.sandomierz.opoka.org.pl, strona internetowa zakonu ojców dominikanów.

33 API, br. sygn., Księga …, t. 1, (29.09.1985),[b. n. s.].

34 API, br. sygn., Ogłoszenia (parafialne), t. 4, (24.09.1995), [b. n. s.].

35^? Ave. Informator parafialny 2001, nr 3, [b. n. s.]; Relacja K. Kwiecińskiego, Iskrzynia, 30.06.2005 r.

36 www. Vatican.va/Holy Father/John Paul II, oficjalna strona Watykanu, s. 2.

37 R. Niparko, Akcja Katolicka , w: EK, t.1, Lublin 1985, k.227-233.

38 Archiwum Akcji Katolickiej w Parafii Iskrzynia, (dalej cyt. AAKI),br. sygn., Protokół ze spotkania organizacyjnego, Iskrzynia 18.02.2002 r.; Protokół ze spotkania wyborczo-organizacyjnego parafialnego odziału Akcji Katolickiej w parafii Iskrzynia, Iskrzynia 23.09.2002 r.

39 AAKI, br. sygn., Dekret ustanowienia parafialnego oddziału Akcji Katolickiej w parafii Iskrzynia, Przemyśl 23. 11.2003 r.; Dekret powołania ks. K. Kwiecińskiego na parafialnego Asystenta Akcji Katolickiej, Przemyśl 23.11.2003 r., ( dokumentacja w posiadaniu M. Haręzgi ).

40 Relacja ustna M. Haręzgi, Iskrzynia 30.06.2005 r.